เขียน CSS ให้ดีขึ้นได้ง่าย ๆ ด้วยเทคนิค BEM !!

การเขียน CSS ของแต่ละคนมีเทคนิค มีสไตล์การเขียนแตกต่างกันไป ทำให้เวลามีคนเขียน CSS หลายคนในโปรเจคเดียวกัน หรือนำโค้ดของคนอื่นมาแก้ การจะอ่าน CSS ของคนอื่นให้เข้าใจจึงเป็นเรื่องลำบากมาก เพราะฉะนั้นจึงมีกลุ่มคนที่พยายามสร้างมาตรฐานในการเขียน CSS เพื่อให้โค้ดเป็นระเบียบ ทำงานกับคนอื่นง่าย และยังทำให้เวลาเรากลับมาเขียนหลังจากผ่านไปหลายเดือน ก็สามารถอ่านโค้ดเก่าตัวเองแล้วเข้าใจการทำงานได้ทันที

BEM CSS คืออะไร

BEM หรือ “Block Element Modifier” คือวิธีการตั้งชื่อ class อย่างเป็นระบบ เพื่อที่จะทำให้เราสามารถไล่โค้ดได้ง่าย และลดความซ้ำซ้อนของโค้ด โดยการตั้งชื่อ class ด้วยวิธี BEM นั้น จะดูจากหน้าที่ของ html element นั้นๆ ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 แบบ ด้วยกัน ดังนี้

Block - กล่องอะไรก็ตามที่อยู่ได้โดยอิสระ (เช่น กล่อง search, กล่อง log in, เมนูหลัก เป็นต้น)

Element  - องค์ประกอบต่างๆ ของ Block (หาก Block เป็นคน Element ก็หมายถึงแขนขาของคนนั่นเอง)

Modifier - ใส่ให้กับ Block หรือ Element ที่มีสไตล์เฉพาะตัว (Modifier ของ Block ก็เช่น คนที่เป็นผู้หญิง ส่วน Modifier ของ Element ก็เช่น แขนข้างซ้าย เป็นต้น)

กฏข้อแรกที่ต้องจำไว้ คือ BEM CSS เขียน Selector ด้วย .class ทั้งหมด เราจะไม่ใช้ #ID เพื่อให้ Selector ที่เราเขียนมีความยืดหยุ่น สามารถใช้ได้หลายครั้งนั่นเองครับ ทีนี้มาดูกันว่า Block, Element, และ Modifier ซึ่งเป็นหัวใจหลักของ BEM CSS มันคืออะไรกันบ้าง

BLOCK ใน BEM CSS คืออะไร

Block คือ HTML Element ที่ครอบ Element ย่อยอื่น ๆ เช่น Header, Sidebar, Content, Footer เป็นต้น

ELEMENT ใน BEM CSS คืออะไร

Element คือ HTML Element ย่อย ๆ ที่อยู่ใน Block

Logo กับ Ads โฆษณา คือ Element ที่อยู่ใน Block ชื่อ Header นั่นเอง

ในการเขียนแบบ BEM CSS เราจะใช้ __ (underscore 2 ตัว) คั่นระหว่าง Block กับ Element แบบนี้:

.block__element { }

เพราะฉะนั้น ถ้าเป็นกรณีของ Header ในเว็บไซต์ Designil ซึ่งมี Logo กับ Ads เราก็จะเขียน CSS แบบนี้

1. .header { }
2. .header__logo { }

3. .header__ads { }

สังเกตว่าพอเขียนแบบนี้ เวลาเราอ่าน CSS จะเข้าใจได้ทันทีว่า Selector ไหนที่แก้แล้วจะไปเปลี่ยน Element ตัวไหน โดยที่ไม่ต้องดูไฟล์ HTML หรือใช้ฟังก์ชัน Inspect Element ใน Browser ด้วยซ้ำ

MODIFIER ใน BEM CSS คืออะไร

ในบางกรณี Block หรือ Element ของเราก็มีร่างแยกหลายรูปแบบ

การเขียน Modifier คือใส่ — (ขีดกลาง 2 ตัว) แล้วตามด้วยชื่อ Modifier เช่น

1. .block--modifier { }
2. .block--modifier__element { }

3. .block__element--modifier { }

ถ้าเป็นกรณีแบบในรูปด้านบน ซึ่งมี Menu ใน Header 2 จุด เราก็อาจจะเขียนแบบนี้

1. .header__menu--top { }
2. .header__menu--main { }

ซึ่งการเลือกใช้คำว่า menu, top, main นี่แล้วแต่ความชอบของแต่ละคนเลยครับ อาจใช้คำว่า navigation แทน menu หรือ primary / secondary แทน main / top ก็ได้ เลือกคำที่คิดว่าเราและคนในทีมมาอ่านแล้วเข้าใจได้ก็พอ

ถ้าเขียน CSS แบบ BEM ก็จะออกมาเป็นแบบนี้

1. .alert { } // CSS ที่ใช้ร่วมกันทุกกล่อง
2. .alert--success { } // CSS กล่องเขียว
3. .alert--warning { } // CSS กล่องเหลือง
4. .alert--error { } // CSS กล่องแดง

เวลาเขียนใน HTML ก็จะออกมาเป็นแบบนี้

1. <div class="alert alert--success">Success!
2. <div class="alert alert--warning">Warning!

3. <div class="alert alert--error">Error!

การเขียน class=”alert alert–success” แบบด้านบนไม่ค่อยดีตรงที่ทำให้ HTML ยาวและอ่านยาก เราควรจะเขียนแค่ class=”alert–success” ก็พอ แต่ถ้าเขียน BEM CSS แบบนี้จะทำยังไง เพราะ CSS บางส่วนอยู่ใน Selector .alert { } ด้วย

หรือวิธีแก้ง่าย ๆ คือ เอา CSS ใน .alert { } ทั้งหมดมาโยนใส่ทั้ง .alert--success { }, .alert--warning { }, .alert--error { } หมดเลย แต่วิธีนี้ไม่ดีเพราะจะมีโค้ดซ้ำ ๆ หลายที่ (ฝรั่งจะเรียกว่า DRY – Don’t Repeat Yourself) ทั้งที่จริงเขียนแค่ทีเดียวแล้วเรียกใช้ดีกว่า ตอนแก้ไขจะได้แก้แค่ที่เดียวด้วย

วิธีแก้ปัญหานี้ที่ดีกว่าวิธีข้างบน คือ ใช้ SASS เข้ามาช่วย 

ถ้าใช้ SASS เราสามารถทำให้ HTML เหลือแค่ class=”alert–success” โดยที่ไม่มีโค้ดซ้ำ เพราะ SASS มีฟีเจอร์ @extend ที่สามารถดึง CSS จาก Selector อื่นมาใส่ตัวมันเองได้ ทำให้เราไม่ต้องเขียน CSS เดิมซ้ำ ๆ

พอเขียน BEM ด้วย SASS โค้ดจะกลายเป็นแบบนี้

1. .alert { } // CSS ที่ใช้กับทุกกล่อง
2. .alert--success {
3. @extend .alert;
4. // CSS กล่องเขียว}

เท่านี้ HTML เราก็จะเหลือแค่

1. <div class="alert--success">

สรุปการใช้งาน BEM CSS

ลองเอาการเขียน BEM CSS ไปใช้งานกันดู แรก ๆ อาจจะรู้สึกแปลก ๆ เพราะ CSS Selector หน้าตาไม่ค่อยคุ้น หรือดูแปลก แต่พอเขียนไปเรื่อย ๆ และได้อ่านโค้ดคนอื่นไปเรื่อย ๆ จะพบว่ามีคนใช้ BEM CSS อยู่เยอะมาก และเราอ่านโค้ดเค้าได้ง่ายกว่าเดิมหลายเท่า